Welkom op de website van het van Osch museum
Van harte welkom op onze site. Geniet mee van de historie van onze voorouders.
Zoals zij in die tijd de techniek hebben beleefd, uitgebouwd en ervaren.
We gaan drie generaties terug. Naar het einde van de 19e eeuw.
Voor het beste resultaat op uw smartphone,
dient u de website in horizontale stand (landscape) te raadplegen.
Eerst even de planning van de draaidagen in 2022
Let op! De draaidag van 27 augustus is vervallen!
De draaidagen van 2022 zijn op:
18 juni
16 juli
24 september
HISTORIE
Wij proberen om de sfeer op te roepen zoals die in die tijd geweest is. U ziet motoren en stoommachines in werking. Er is ook een grote bibliotheek met oude studieboeken en documenten. Muurschilderingen geven een beeld van de generaties. Verplaats je in het verleden toen vermogens werden uitgedrukt in paardenkrachten. Proef niet alleen de sfeer, maar ervaar ook warmte. Pas op. Het kan héét zijn.



Koperslagerij – ijzersmederij
Motorrijwielen reparaties
Motorenrevisie – autoschade herstel
Takel- en bergingsbedrijf
Machinehandel
De COLLECTIE
Onze collectie bestaat uit verbrandingsmotoren, waarin de tijdlijn van de ontwikkeling wordt weergegeven, van luchtinjectie tot volwaardige dieselmotoren, van klein tot groot. Maar ook de ontwikkeling van de stoommachine vind je deze tijdlijn terug.
Iemand die geïnteresseerd is kan leren hoe machines werken en de kenner zal de bak- en de bosschuif herkennen, evenals de Stephenson schaarbeweging om de draairichting van de stoommachine om te keren. Ook van de voldrukmachine, de duplex- en de triple expansiemachine komt u alles te weten.
Hieronder een verslag van onze laatste restauratieprojecten
LANGENSIEPEN MOTOR UIT 1898
Op 9 oktober 2012 heeft de directie van Perfetti-van Melle Benelux B.V. een motor geschonken aan het van Osch Museum in Etten-Leur. Helaas was de motor niet meer compleet. In de loop van de tijd zijn er veel onderdelen verloren gegaan.
Na een jarenlange zoektocht naar gegevens bleek dat de motor in 1898 is gebouwd door Richard Langensiepen uit Maagdenburg, Duitsland. De motor werd geleverd aan firma van Melle, destijds gevestigd in Breskens. Overdag dreef de machine een molen aan in de fabriek en als ‘s avonds de fabriek sloot werd de platte aandrijfriem om de poelie van een generator gelegd en……. was er licht in het huis van directeur van Melle (foto) die destijds zoals gebruikelijk naast de fabriek woonde.
Dat moet voor de Bressiaanders een soort wereldwonder zijn geweest want rond de vorige eeuwwisseling was er zelfs in de grote steden in Nederland vaak nog geen elektriciteit. Pas 25 jaar later, in 1922 werd de eerste elektriciteitscentrale in Zeeuws Vlaanderen in bedrijf genomen.
Aan de hand van zeer summiere informatie, wat oude foto’s en een tekening uit een studieboek uit die tijd hebben we alle ontbrekende onderdelen functionerend kunnen reconstrueren.
Na maanden historisch onderzoek, plannen, ontwerpen, proberen, mislukkingen, opnieuw beredeneren, construeren, bijna je vingers branden, steeds weer aanslingeren is het de mannen van het van Osch Museum gelukt de motor weer goed draaiend te krijgen!
Hoe lang de motor heeft stilgestaan zal altijd wel een vraag blijven, maar,,,,,,,,,
in 2020 draait van Melle’s Langensiepen uit 1898 weer!




HEESEN motor
Gebouwd tussen 1927 en 1930
OMSCHRIJVING
Verticale, eencilinder, enkelwerkende, watergekoelde, viertakt,gloeikop motor met een atmosferische inlaat- en een nokgestuurde uitlaatklep, uitgevoerd als scheepsmotor met aangebouwde keerkoppeling.
Het vermogen is ongeveer 18 Pk met als brandstof ruwolie of petroleum.


FABRIKANT
De motor is ontworpen en gefabriceerd rond 1927-1930 door
Fa. B.A. Heesen, Omval 130c, Amsterdam.

GESCHIEDENIS
De motor is na fabricage niet verkocht en bleef zonder cilinderkop incompleet.
Na de oorlog in 1945 heeft Th. J. Heesen een kop laten gieten en deze geplaatst. (bron: dhr. Heesen).
De motor is toen geplaatst in een binnenvaartschip. Van de rest van de geschiedenis is helaas niets bekend
Jaren later bleek de motor terechtgekomen in een van de vaartuigen van Busker Hei- en waterwerken in Zaltbommel. De heer Busker had een privéverzameling stoommachines en motoren.
Toen in 1992 het Stoom- en Energiemuseum in Zaltbommel werd opgericht, zijn de machines daarheen verhuisd.
In 2005 moest dat museum sluiten en is de gehele collectie overgedragen aan het van Osch Museum.
De motor kon niet meer draaien. Daarom is hij tijdelijk op een mooie plek in het museum tentoongesteld, maar het van Osch Museum probeert de machines zoveel mogelijk in de oude staat dus draaiend terug te brengen. Zoals vroeger.
Bij de renovatie bleek het achterhalen van gegevens al meteen een probleem.
De productie van Heesen Scheepsmotoren was waarschijnlijk niet erg groot. Er is geen spoor van een type- of een machinenummer te vinden. Er is geen technische informatie vastgelegd. We moesten dus putten uit onze eigen ervaring.


RESTAURATIE
In maart 2020 is de motor uit het museum naar de werkplaats gebracht en gedemonteerd. Toen bleek dat de cilinderkop aan de binnenzijde een forse scheur vertoonde. Eerst is getracht zelf de scheur te lassen.
Omdat dit niet lukte is de kop naar een gespecialiseerd bedrijf gestuurd, maar al snel bleek dat het oorlogsgietijzer van zo’n slechte kwaliteit was dat lassen niet mogelijk was.
Een cilinderkop is een gecompliceerd gietstuk onder meer door de interne koelkanalen.
Een nieuw gietstuk maken is wegens de kosten die dat tegenwoordig meebrengt haast niet meer mogelijk
Nog niet zo lang geleden zou dat betekenen dat de motor nooit meer zou kunnen draaien. Maar ‘onmogelijk’ is een woord wat niet voorkomt in het woordenboek van het van Osch Museum. Dus is er naar een oplossing gezocht.
En die is gevonden, want gelukkig hebben we tegenwoordig moderne technieken.
De kop is nauwkeurig opgemeten. Daarna is met een computer tekenprogramma een 3-D tekening gemaakt waarmee met een computergestuurde freesmachine een nieuwe kop in twee delen kon worden vervaardigd.
Door de kop in twee delen te maken konden de noodzakelijke koelkanalen worden gerealiseerd.
Deze twee delen zijn met bouten en pakkingen aan elkaar bevestigd. De nieuwe kop van hoog kwalitatief gietijzer zal de krachten in de cilinder zeker in toom kunnen houden.












De keerkoppeling heeft geen klemband voor de achteruitstand. De grote conische tandwielen zijn buitenom voorzien van remvoeringmateriaal.
Aan de motorzijde zit een conisch tussenhuis met aan de buitenkant ook remvoeringmateriaal.
Bij de motor in vooruitstand grijpt de remvoering van het grote tandwiel in het tussenhuis en de remvoering van het tussenhuis in het koppelingshuis en brengt zo het vermogen rechtstreeks over naar de uitgaande as. De schroefdruk bekrachtigt de koppeling.
In de vrijloop worden de koppelingen van het voorste tandwiel, het tussenhuis en het koppelingshuis ontkoppeld
In achteruitstand wordt de tandwielenset vastgedrukt in het tussenhuis. Het koppelingshuis is ontkoppeld. Door de planeetwielen vast te zetten gaat het achterste tandwiel de andere kant uit draaien en neemt het koppelingshuis mee. Ook hier bekrachtigt de schroef dus de koppeling. Het tussenhuis heeft de functie van de klemband bij andere motoren.

De middeldruk brandstofpomp is een plunjerpomp en wordt bediend door de motoras. De pomp is gereviseerd en de verstuiver is voorzien van een nieuw inspuitdeel
De regulateur die de opbrengst van de brandstofpomp regelt wordt gestuurd door een flens op de as tussen het motorblok en de keerkoppeling.
De gloeikopbrander werkte op petroleum, maar is omgebouwd naar gas.
De Bosch smeerolieautomaat heeft naast een slingertje voor handbediening een koppeling naar de motoras. De pomp smeert automatisch de cilinderwand en de hoofdlagers.
Tot slot is de fundatie geschikt gemaakt aan onze eisen en is de motor naar het museum gebracht.
Origineel werd de motor gestart door het vliegwiel snel met de hand rond te draaien. Een heel zwaar en niet ongevaarlijk werk. Gelukkig hebben we in de nieuwe cilinderkop een startluchtaansluiting kunnen bouwen.
Daarna zijn de aansluitingen gemaakt op het centrale uitlaat- en het startlucht- en koelsysteem van het museum.
Toen de opstelling gereed was werd de bekende betegeling aangebracht.
Nu de motor bijna klaar is, moet alles nog worden ingeregeld en afgesteld.
En dat kost altijd héél veel tijd, energie en veel frustratie………..





Kom je eens langs als ie klaar is? Dan weet je ook het laatste nieuws!
DRAAIDAGEN
Wij openen het seizoen 2022 op 14 mei
14 mei
18 juni
16 juli
24 september
Draaidagen zijn van 11:00u tot 16.00u
onder voorbehoud van restricties i.v.m. corona
Contact
Hebben we jouw interesse gewekt en kom je graag de sfeer proeven, de lucht in- of opsnuiven, klik dan op deze link om de draaidagen te bekijken, en kom dan naar:
Achter de Molen 108, 4873GZ, Etten Leur
Maar om teleurstelling te voorkomen bel even vooraf met Rien van Osch 06-53441713.
En na een leuk bezoek vinden wij het ook leuk om jullie ervaringen op onze site terug te lezen, bij de reacties. Alvast bedankt hiervoor!
Groetjes en tot ziens,
Het Museumteam